Azər­bay­ca­nın, Hin­dis­ta­nın, Uk­ray­na­nın və da­ha bir ne­çə MDB öl­kə­lə­ri­nin nü­ma­yən­də he­yət­lə­ri­nin qa­tıl­dı­ğı konf­ran­sın məq­sə­di gün­də­lik­də du­ran mə­sə­lə ət­ra­fın­da fi­kir mü­ba­di­lə­si apar­maq, pers­pek­tiv is­ti­qa­mət­lə­ri araş­dır­maq, təh­lil et­mək, öy­rən­mək ol­muş­dur.

Konf­ran­sın ge­di­şin­də iki ple­nar və üç sek­si­ya­lar üz­rə ic­las­lar ke­çi­ri­lib. Bi­rin­ci ple­nar ic­las­da döv­lət struk­tur­la­rı­nın, mil­li və­tən­daş cə­miy­yə­ti ins­ti­tut­la­rı­nın rəh­bər­lə­ri və xa­ri­ci eks­pert­lər çı­xış et­miş­lər. Sek­si­ya­lar üz­rə ic­las­lar­da xa­ri­ci mü­tə­xəs­sis­lər və mil­li eks­pert­lər «So­si­al və əmək sa­hə­sin­də qa­nun­ve­ri­ci­li­yin tək­mil­ləş­di­ril­mə­si», «Və­tən­daş­la­rın əmək hü­quq­la­rı­nın re­al­laş­dırl­ma­sı və qo­run­ma­sın­da və­tən­daş cə­miy­yə­ti ins­ti­tut­la­rı­nın iş­ti­ra­kı», «Və­tən­daş­la­rın əmək hü­quq­la­rı­nın re­al­laş­dı­rıl­ma­sın­da və­tən­daş cə­miy­yə­ti ins­ti­tut­la­rı­nın pers­pek­tiv­lə­ri, in­ki­şa­fı: iri mil­li işə­gö­tü­rən­lə­rin fəa­liy­yə­ti və xa­ri­ci təc­rü­bə» möv­zu­la­rı üz­rə mə­ru­zə­lər et­miş­lər.

Ple­nar ic­las­da Azər­bay­can Həm­kar­lar İt­ti­faq­la­rı Kon­fe­de­ra­si­ya­sı­nın səd­ri, Mil­li Məc­li­sin üz­vü Sət­tar Meh­ba­lı­yev təm­sil et­di­yi təş­ki­la­tın sö­zü­ge­dən sa­hə­də fəa­liy­yə­ti ba­rə­də ge­niş mə­lu­mat ver­miş­dir. De­miş­dir ki, 1993-cü il­dən Kon­fe­de­ra­si­ya tər­ki­bin­də bir­ləş­miş 26 sa­hə həm­kar­lar it­ti­fa­qı hə­mi­şə mis­si­ya­la­rı­na sa­diq qal­mış, bey­nəl­xalq həm­kar­lar it­ti­faq­la­rı hə­rə­ka­tı­nın va­hid­li­yi­nə, həm­rəy­li­yi­nə xid­mət gös­tər­miş­dir. 2009-cu il­də AHİK-in İc­ra­iy­yə Ko­mi­tə­sin­də və­tən­daş cə­miy­yə­ti sis­te­min­də həm­kar­lar it­ti­faq­la­rı­nın in­ki­şaf Kon­sep­si­ya­sı qə­bul olu­nub. Kon­sep­si­ya­nın mey­da­na gəl­mə­si­ni bi­zə öl­kə­də ge­dən so­si­al-iq­ti­sa­di, ic­ti­mai-si­ya­si ye­ni­ləş­mə diq­tə et­di. Biz bu pro­ses­də həm­kar­lar it­ti­fa­qı­nın ye­ri­ni və möv­qe­yi­ni for­ma­laş­dır­ma­lı idik.

Res­pub­li­ka­mız­da həm­kar­lar it­ti­fa­qı­nın azad­lı­ğı iki əsas is­ti­qa­mə­tə söy­kə­nir: Konk­ret mə­sə­lə­lər üz­rə fəa­liy­yət gös­tər­mə­yə im­kan ve­rən qa­nun­ve­ri­ci­lik ba­za­sı­nın möv­cud­lu­ğu­na və həm­kar­lar it­ti­faq­la­rı­nın fak­ti­ki fəa­liy­yə­ti­nə.

Bu gün Kon­fe­de­ra­si­ya qa­nun ya­ra­dı­cı­lı­ğı pro­se­sin­də fə­al iş­ti­rak edir. Və yax­şı qa­nun­ve­ri­ci­lik ba­za­sı­na ma­lik­dir. 1994-cü il­də Azər­bay­can par­la­men­ti «Həm­kar­lar it­ti­faq­la­rı haq­qın­da» qa­nun qə­bul et­di. Bu sə­nəd 1999-cu il­də qə­bul olun­muş Əmək Mə­cəl­lə­sin­də ək­si­ni tap­mış əmək mü­na­si­bət­lə­ri­nin for­ma­laş­ma­sın­da tə­sir­li rol oy­na­dı.

Həm­kar­lar it­ti­faq­la­rı­nın sə­yi nə­ti­cə­sin­də Əmək Mə­cəl­lə­si əmək­çi­lə­rin xey­ri­nə mün­tə­zəm tək­mil­lə­şir. Məş­ğul­luq, əmək­haq­qı­nın mü­əy­yən­ləş­mə­si, iş­çi­lə­rin qey­ri-qa­nu­ni yer­də­yiş­mə­si, iş­dən çı­xa­rıl­ma­sı, ix­ti­sar­lar və sai­rə mə­sə­lə­lər təş­ki­la­tı­mı­zın dai­mi qay­ğı­la­rın­dan­dır.

S. Meh­ba­lı­yev de­miş­dir ki, Əmək Mə­cəl­lə­si­nin 80-ci mad­də­si­nə edi­lən əla­və­ni ən bö­yük uğu­ru­muz sa­yı­rıq. Hə­min əla­və­yə əsa­sən, işə­gö­tü­rən iş­çi­ni iş­dən çı­xa­rar­kən müt­ləq həm­kar­lar it­ti­fa­qı təş­ki­la­tı­nın ra­zı­lı­ğı­nı al­ma­lı­dır. Mə­lu­mat üçün de­yim ki, bu də­yi­şik­lik post­so­vet mə­ka­nın­da ilk təc­rü­bə idi.

Mi­ni­mal əmək­haq­qı­nın əhə­miy­yə­ti­ni, iş­çi­lə­rin so­si­al və­ziy­yə­ti­nə tə­si­ri­ni nə­zə­rə ala­raq İc­ra­iy­yə Ko­mi­tə­si­nin qə­ra­rı ilə AHİK Ümum Həm­kar­lar İt­ti­faq­la­rı Kon­fe­de­ra­si­ya­sı­nın «Mi­ni­mal əmək­haq­qı ya­şa­yış mi­ni­mu­mun­dan aşa­ğı ol­ma­ma­lı­dır» kam­pa­ni­ya­sı­na qo­şul­muş­dur. Diq­qə­ti­ni­zə çat­dı­rım ki, Azər­bay­can­da 2004-cü il­dən bə­ri mi­ni­mum əmək­haq­qı 7 də­fə art­mış­dır. Baş­qa söz­lə, 2011-ci ilin sta­tis­ti­ka­sı­na gö­rə, mi­ni­mum əmək­haq­qı ya­şa­yış mi­ni­mu­mu­nun 89,5 fai­zi sə­viy­yə­si­nə qə­dər yük­səl­di­lib. 2012-ci il hə­lə ba­şa çat­ma­sa da bu nis­bət fak­ti­ki ola­raq bə­ra­bər­lə­şib.

Azər­bay­can həm­kar­lar it­ti­faq­la­rı xa­ri­ci şir­kət­lər­də və mü­əs­si­sə­lər­də ilk təş­ki­lat ya­rat­maq üz­rə mü­əy­yən təc­rü­bə qa­za­nıb. Bu is­ti­qa­mət­də Kon­fe­de­ra­si­ya­nın İc­ra­iy­yə Ko­mi­tə­si, Məc­li­si, sa­hə Hİ-lər fə­al təş­ki­la­ti iş apa­rıb. Nə­ti­cə göz­lə­di­yi­miz ki­mi olub. Mü­qa­yi­sə üçün de­yim ki, 2005-ci il­də trans­mil­li şir­kət­lər­də 68 ilk həm­kar­lar it­ti­fa­qı təş­ki­la­tı möv­cud ol­du­ğu hal­da, ha­zır­da bu təş­ki­lat­la­rın sa­yı 500-ü ötüb.

S. Meh­ba­lı­yev onu da diq­qə­tə çat­dır­dı ki, döv­lə­ti­mi­zin iq­ti­sa­di, so­si­al sa­hə­də na­il ol­du­ğu in­ki­şaf Azər­bay­ca­nı xü­su­si­lə re­gi­on öl­kə­lə­ri və­tən­daş­la­rı­nın qa­zanc mən­bə­yi­nə çe­vi­rib. Son il­lər res­pub­li­ka­mız­da iş­çi miq­rant­la­rın sa­yı qat-qat ar­tıb. Eti­raf edək ki, Ru­si­ya­da, Tür­ki­yə­də hə­lə də mü­vəq­qə­ti qa­lıb iş­lə­yən azər­bay­can­lı­lar var. Biz həm­kar­lar it­ti­fa­qı ola­raq miq­rant­lar­la işi fəa­liy­yə­ti­mi­zin prio­ri­tet cə­hət­lə­rin­dən bi­ri ki­mi də­yər­lən­di­ri­rik. Ru­si­ya Fe­de­ra­si­ya­sı­nın Sverd­lovsk vi­la­yə­ti Həm­kar­lar İt­ti­faq­la­rı Fe­de­ra­si­ya­sı, elə­cə də da­ha bir ne­çə öl­kə­nin həm­kar­lar it­ti­fa­qı mər­kəz­lə­ri ilə bağ­la­dı­ğı­mız mü­qa­vi­lə­lər­də miq­rant­la­rın əmək, so­si­al və di­gər hü­quq­la­rı önəm­li yer tu­tur.

AHİK səd­ri çı­xı­şın­da da­ha son­ra bir çox mə­sə­lə­lə­rə to­xun­muş, dün­ya həm­kar­lar it­ti­fa­qı hə­rə­ka­tı­nı na­ra­hat edən prob­lem­lər­dən söh­bət aç­mış, tək­lif­lə­ri­ni ver­miş­dir.

Sə­fər müd­də­tin­də S. Meh­ba­lı­yev Öz­bə­kis­ta­nın Sə­mər­qənd və Bu­xa­ra şə­hər­lə­ri­ni zi­ya­rət et­miş, vi­la­yət həm­kar­lar it­ti­faq­la­rı­nın işi ilə ta­nış ol­muş­dur.

Konf­rans ba­şa çat­dıq­dan son­ra Azər­bay­can və Öz­bə­kis­tan həm­kar­lar it­ti­faq­la­rı kon­fe­de­ra­si­ya­la­rı ara­sın­da qar­şı­lıq­lı an­laş­ma me­mo­ron­du­mu im­za­lan­mış­dır.

Konf­ran­sın işin­də AHİK səd­ri­nin bi­rin­ci müa­vi­ni İl­yas Əli­yev də iş­ti­rak edir­di.