Bakıda Təhsil üzrə Avropa Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin plenar iclası keçirilib
07 May 2018
Mayın 7-də Bakıda Təhsil üzrə Avropa Həmkarlar İttifaqı Komitəsinin “Təhsildə gender bərabərliyinin gücləndirilməsi” mövzusunda plenar iclası keçirilib.
Təhsil üzrə Avropa Həmkarlar İttifaqı
Komitəsi və Azərbaycan Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsinin
birgə təşkilatçılığı ilə təşkil olunan iclasda İrlandiya, Rumıniya, Polşa,
Bosniya və Herseqovina, Monteneqro, Böyük Britaniya, Tacikistan, Gürcüstan,
Qırğızıstan, Kipr, Belarus, Ukrayna, Qazaxıstan, Albaniya və Bolqarıstandan təhsil
sahəsi üzrə fəaliyyət göstərən həmkarlar ittifaqı təşkilatlarından 40-a yaxın
nümayəndə iştirak edib.
Təhsil naziri Ceyhun Bayramov çıxışında
bildirib ki, gender bərabərliyinin mühüm istiqamətlərindən biri məhz təhsillə
bağlıdır. Eyni zamanda, qadın və kişilərin bərabər təhsil almaları ölkədə hüquq
bərabərliyinin fundamental əsaslarından biridir.
Nazir qeyd edib ki, XIX əsrin ikinci
yarısında Azərbaycanda Avropa standartlarına uyğun qadınlara məxsus təhsil müəssisələri
fəaliyyətə başlayıb. 1901-ci ildə Bakıda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin şəxsi vəsaiti
hesabına Qızlar Gimnaziyasını açılıb. Sonralar qadınların dünyəvi təhsil
imkanları genişlənib. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə də qadınların təhsil
almalarına geniş imkanlar yaradılıb. Ölkəmiz müstəqilliyini bərpa edəndən sonra
bu ənənə uğurla davam etdirilib. “Təhsil haqqında” Qanunda bərabərlik təhsilin əsas
prinsiplərindən biri kimi müəyyənləşdirilib. Dövlət cinsindən, irqindən, dinindən,
siyasi əqidəsindən, milliyyətindən, sosial vəziyyətindən, sağlamlıq
imkanlarından asılı olmayaraq hər bir vətəndaşa təhsil almaq imkanı yaradıb.
Diqqətə çatdırılıb ki, bu gün müəllimlərin
82 faizini, təhsil alanların isə 46 faizini qadınlar və qızlar təşkil edir. Təhsil
almaq üçün xaricə göndərilən 3558 tələbənin 30 faizini qızlar təşkil edir.
Magistratura səviyyəsində təhsil alanların 54, fəlsəfə doktorlarının 51, elmlər
doktorlarının isə 46 faizi qadınlar və qızlardır. Ali məktəb rəhbərləri
arasında da qadınların sayı artmaqdadır. Hazırda 6 rektor, 37 prorektor, 15
kollec direktoru, 36 direktor müavini, 11 ilk peşə ixtisası təhsili mərkəzinin
direktoru, 40 direktor müavini, 1244 ümumtəhsil məktəbinin direktoru, 3569
direktor müavini qadındır. Aparılın araşdırma zamanı məlum olub ki, anaları ali
təhsilli olan şagirdlər arasında ali məktəblərə qəbulolma faizi daha artıqdır.
Ceyhun Bayramov vurğulayıb ki, ölkəmizdə
gender bərabərliyinin inkişafında Birinci vitse-prezident Mehriban xanım
Əliyevanın fəaliyyəti danılmazdır. Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya
çatdırılmasında, mədəniyyətimizin və folklorumuzun beynəlxalq miqyasda təbliğində
Mehriban Əliyevanın gördüyü işlər hər zaman rəğbətlə qarşılanır. Sağlamlıq
imkanları məhdud olan uşaqların təhsil almalarında Heydər Əliyev Fondu müstəsna
işlər görüb. Fond, eyni zamanda, Pakistan, Uqanda və Keniya kimi ölkələrdə
qızların təhsil almaları üçün dəstək göstərib. Nazir vurğulayıb ki, ölkə
Prezidenti tərəfindən inklüziv təhsilin inkişafı üçün 2018-2024-cü illəri əhatə
edən Dövlət Proqramı təsdiq edilib və hazırda həyata keçirilməkdədir.
Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları
Konfederasiyasının sədri, Milli Məclisin deputatı Səttar Möhbalıyev çıxışında
qeyd edib ki, Azərbaycan qadını sivilizasiyalar arasında mədəni dialoqun qurulmasında,
ayrı-ayrı xalqların ortaq mədəni dəyərlərinin aşkara çıxarılmasında, ölkələr
arasında elmi-humanitar və mədəni əməkdaşlığın dərinləşməsində, xalqımızın haqq
səsinin beynəlxalq tribunalardan səsləndirilməsində böyük işlər görüb. Azərbaycan
qadınının qazana bildiyi nailiyyətlər təbii ki, ölkədə bərabərliyin təmin
olunması ilə əlaqədar görülən işlərlə bilavasitə bağlıdır. 2000-ci ilin iyun
ayında Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti “Azərbaycan Respublikasında
qadın məsələləri üzrə 2000-2005-ci illər üçün Milli Fəaliyyət planı”, 2006-cı
ilin dekabrında isə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi “Gender bərabərliyinin
təminatları” haqqında Qanun qəbul edib. Bununla da ölkədə gender sahəsində
geniş işlər aparmaq üçün zəruri normativ hüquqi baza yaradılıb. Bu gün Azərbaycan
qadınlarının statistik vəziyyətinə nəzər yetirdikdə onların fəaliyyəti haqqında
real mənzərə dərhal göz önündə canlanır. Ölkə əhalisinin ümumi sayının 50,1
faizini qadınların təşkil edir. Sosial-iqtisadi həyatda fəal iştirak edən Azərbaycan
qadınlarının məşğul əhalinin ümumi sayındakı xüsusi çəkisi 48,2 faizdir. Eyni
zamanda, dövlət qulluğunda çalışanların 28,5, sahibkarların isə 21,5 faizini
qadınlar təşkil edir. Diqqətçəkən daha bir məqam da odur ki, son illər idmanla
məşğul olan azərbaycanlı qadınların, çempionların sayı sürətlə artır. Hazırda bədən
tərbiyəsi və idmanla məşğul olanların 41,7 faizini qadınlar təşkil edir.
Qadınların həyatın müxtəlif sahələrində fəal iştirak etmələri, ilk növbədə,
onların bilik səviyyəsinin yüksəldilməsi, ümumiyyətlə, bu sektorda qadın
iştirakçıların ildən-ilə artması ilə əlaqədardır. Bu gün ölkənin ümumi təhsil
müəssisələrində çalışan müəllimlərin 79,8, orta ixtisas təhsil müəssisələrində
çalışanların 77,9, ali təhsil müəssisələrində çalışanların isə 51,9 faizi
qadınlardır.
AHİK sədrinin sözlərinə görə, ümumi təhsil
müəssisələrində şagirdlərin 46 faizi, orta ixtisas təhsil müəssisələrində
oxuyanların 65,3 faizi, ali təhsil müəssisələri tələbələrinin isə 48,2 faizi
qızlardır, həmçinin səhiyyə işçilərinin 65,7 faizini, elmi işçilərin 56 faizini
qadınlar təşkil edir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvlərindən
8-i, müxbir üzvlərindən isə 12-si qadındır. Müasir Azərbaycan dövlətində
qadınların fəaliyyətinə geniş yer verilməsi, gender bərabərliyinin qorunması,
eyni zamanda, qadınların sosial-iqtisadi, siyasi və mədəni sahələrin
inkişafında iştirakçılıqdan birbaşa aparıcı mövqeyə keçməsi həm də lider
qadınların yetişdirilməsi üçün əsaslı zəmin yaradılıb. Bunu Azərbaycan
Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti
Mehriban Əliyevanın timsalında tam aydın görmək mümkündür. Bu gün Azərbaycan
qadınları mühüm dövlət qurumlarında, parlament və bələdiyyələrdə ən yüksək vəzifələrdə
uğurla təmsil olunurlar. Ölkənin ali qanunvericilik orqanı olan Milli Məclisin
üzvlərinin 20 nəfəri xanım deputatdır.
Diqqətə çatdırılıb ki, Azərbaycanın
torpaqlarının 20 faizi Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunub,
bir milyondan artıq vətəndaşımız qaçqın və məcburi köçkün həyatı yaşayır. İşğal
nəticəsində 242 məktəbəqədər tərbiyə müəssisəsi, 616 ümumtəhsil məktəbi və 4
kollec dağıdılaraq məhv edilib, Azərbaycanın təhsil sisteminə 1,5 milyard
dollardan çox ziyan dəyib. Qaçqın və məcburi köçkün həyatı yaşamaq məcburiyyətində
qalan bu insanların 20 min nəfərdən çoxunu müəllimlər, onların da əksəriyyətini
qadınlar, 100 min nəfərdən çoxunu isə şagirdlər təşkil edir. Dünya birliyi bu ədalətsizliyə
hələ də dözür. Problemin həll olunmamasının başlıca səbəbi Ermənistanın
qeyri-konstruktiv mövqeyi və vasitəçilərin bu məsələyə biganə münasibətidir. Bu
bizi narahat edən əsas problemdir.
Sonra Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri
üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hicran Hüseynova çıxış edib. O bildirib ki, Azərbaycanda
qadınların inkişafı gender bərabərliyi çərçivəsində sistemli şəkildə həyata
keçirilib. Ölkəmizdə dövlət quruculuğu sahəsində qadınlar daim kişilərlə
birlikdə siyasi qərarlar veriblər. Bu il xalqımız Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin
və qadınlara seçib-seçilmək hüququnun verilməsinin 100 illiyini qeyd edir. Azərbaycan
müsəlman Şərqində bu sahədə ilk islahatlar həyata keçirən dövlətdir.
Komitə sədri deyib ki, Azərbaycanda
qadınların dövlət siyasətində fəal iştirakı ümummilli lider Heydər Əliyevin adı
ilə bağlıdır. Bu siyasət Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident
Mehriban xanım Əliyeva tərəfindən uğurla davam və inkişaf etdirilir. İnkişaf tədbirləri
bir çox sahələrdə olduğu kimi, ölkə təhsilində daha çox müşahidə olunur.
İctimai, sosial həyatda gənclərin daha fəal olmaları üçün təhsildənkənar xüsusi
layihələr həyata keçirilir. Bununla yanaşı, dövlət erkən nikahların və qızların
təhsildən uzaqlaşmasının qarşısını almaq üçün xüsusi proqramlar reallaşdırır.
Daha sonra Təhsil üzrə Avropa Həmkarlar
İttifaqı Komitəsinin prezidenti Kristine Blover və Komitənin direktoru Susan
Floken çıxış ediblər.
Tədbir
işini panel iclaslarla davam etdirib.
