Noyabrın 28-də Bakıda Beynəlxalq Əmək Təşkilatının
(BƏT), Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları
Konfederasiyasının (BHİK) və Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları
Konfederasiyasının (AHİK) dəstəyi ilə “Şərqi Avropada və Mərkəzi Asiyada həmkarlar
ittifaqlarının maarifləndirilməsi : çıxarılan nəticələr və inkişaf yolları”
mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilib.
Konfransı giriş sözü ilə AHİK sədrinin
müavini Aqil Dadaşov açıb.
O,
deyib ki, Azərbaycan həmkarlar ittifaqları peşəkar kadrların yetişdirilməsinə,
onların potensial bacarığının mütəmadi təkmilləşdirilməsinə böyük önəm verir.
Ölkəmizdə həmkarlar ittifaqı üçün ali təhsilli mütəxəssis hazırlığı,
mövcud kadr və fəalların ixtisasının artırılması və yenidən hazırlanması vəzifəsini
müasir təhsil mərkəzi olan Azərbaycan Əmək və Sosial Münasibətlər Akademiyası həyata
keçirir.
Gənc həmkarlar ittifaqı liderlərinin hazırlanması təşkilatımızın sonuncu -
5-ci qurultayında da bir daha diqqətə çatdırılıb. Konfederasiyada, eyni zamanda
sahə həmkarlar ittifaqı respublika komitələrində artıq uzun müddətdir ki, gənclər
təşkilatları fəaliyyət göstərir.
Gənc kadrların hazırlanması işində Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları
Konfederasiyasının dəstəyi ilə keçirilən tədbirlərin də əhəmiyyətini qeyd etmək
istərdim. Bu gün həmkarlar ittifaqı sıralarında olan yaşlı insanların
cavanlarla əvəzlənməsinə ehtiyac var. Təbii ki, əsas istəyimiz gələcəkdə daha
çox insanın həmkarlar ittifaqı sırasına qoşulmasıdır. Bunun üçün ilk növbədə
peşəkar, bilikli, müasir dünyagörüşünə malik gənc kadrlar hazırlanmalıdır.
Deyərdim ki, öyrənməli olduğumuz hələ çox şey var. Biz həm mənimsədiklərimizi
bölüşürük, həm də qabaqcıl dünya təcrübəsini öyrənirik. Əminəm ki, bugünkü tədbirimiz
də bu sahədə biliyimizin artırılmasında önəmli olacaqdır.
Konfransda AHİK-in sədri, Milli Məclisin deputatı, BHİK-in vitse-prezidenti Səttar Möhbalıyev
çıxış edərək bildirib ki, həmkarlar ittifaqları son dövrlər ənənəvi olmayan problemlərlə daha tez-tez
qarşılaşır. Bu isə həmkarlar ittifaqı işçisindən təşkilati-idarəçilik qabiliyyətini
daha da təkmilləşdirməyi, sosial psixologiyanın, konfliktologiyanın, hüququn,
politologiyanın, iqtisadiyyatın, maliyyə siyasətinin əsaslarını dərindən mənimsəməyi
tələb edir.
Digər tərəfdən beynəlxalq institutlar dünya
ictimaiyyəti qarşısında mühüm vəzifələr qoyur. Gələcəkdə gözlənilən proseslərdən
qorunmaq üçün atılacaq addımların bu gün müəyyənləşdirilməsi ən vacib məsələlərdəndir.
Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinin həyata
keçirilməsində, Layiqli Əməyin təmin edilməsi üzrə Dövlət Proqramlarının yerinə
yetirilməsində, BƏT-in 205-ci Tövsiyəsinin tətbiqində həmkarlar ittifaqlarına
geniş önəm verilir. Sözsüz ki, bu vəzifələri həyata keçirmək üçün biz kadr
hazırlığı məsələlərinə daha diqqətlə yanaşmalıyıq.
AHİK sədri qeyd edib ki, həmkarlar ittifaqı
liderləri və fəalları insanlarla ünsiyyət qurmaq üçün daim bacarıqlarını təkmilləşdirməli,
ümumtəhsil və mədəni səviyyələrini yüksəltməlidirlər. Bu isə sosial
texnologiyalara yiyələnmədən və müasir menecmentin üsul və metodlarını mənimsəmədən
mümkün deyil.
Müasir tədris və informasiya
texnologiyalarından, aktiv tədris metodlarından istifadə, həmkarlar ittifaqı
kadr və fəallarında daim yenilənmə motivasiyasının olması, fasiləsiz təhsil üçün şərait yaradılması, qabaqcıl
dünya təcrübəsinin öyrənilib yayılması maarifləndirmə prosesində vacib olan
elementlərdir.
S. Möhbalıyev deyib ki, ölkəmizdə
bütün sahələrdə islahatların həyata keçirilməsi həmkarlar ittifaqlarında da
vaxtaşırı islahatların aparılmasını gündəmə gətirmişdir. Layiqli kadr
ehtiyatları fondunun yaradılması və möhkəmləndirilməsi, seçkili həmkarlar
ittifaqları orqanlarının tərkibinin gəncləşdirilməsi, orada qadınların sayının
artırılması islahatların tərkib hissəsidir. Bu gün həmkarlar ittifaqı təşkilatlarının
rəhbərlərinin qarşısına yeni tələblər qoyulur. Bu tələblərə isə peşəkar və məsuliyyətli
həmkarlar ittifaqı liderləri və onların komandasının nüfuzu vasitəsilə cavab
vermək mümkündür.
Səviyyəli kadrların hazırlanmaları, təcrübi
biliklərə yiyələnmələri və bazar iqtisadiyyatına xas olan idarəetmə qabiliyyətlərinə
malik olmaları üçün müvafiq işlərin həyata keçirilməsi lazımdır.
Bu səbəbdən həmkarlar ittifaqı işçilərinin
maarifləndirilməsi işinə xüsusi önəm veririk. Həmkarlar ittifaqlarında maarifləndirmə
prosesi əsasən AHİK-in Əmək və Sosial Münasibətlər Akademiyası vasitəsilə həyata
keçirilir.
Əmək və Sosial Münasibətlər Akademiyasında təşkil
edilən kurslar həmkarlar ittifaqının yeni seçilən seçkili orqanlarının rəhbərləri
və üzvləri, fəalları, sahə həmkarlar ittifaqı aparatında çalışanlar və digər
kateqoriyalara aid işçilər üçün nəzərdə tutulub. Hər il Akademiyanın təşkil
etdiyi kurslarda orta hesabla 800 nəfərə yaxın həmkarlar ittifaqı kadr və fəalları
iştirak edirlər. Eyni zamanda Akademiyada hazırda 5 ixtisas üzrə 572 gənc təhsil
alır. Ali təhsil müəssisəsini bitirən bu gənclər isə həmkarlar ittifaqı üçün
potensial kadrlardır.
Maarifləndirmə prosesində beynəlxalq tədbirlərin
önəmini xüsusi qeyd etməliyik. Bu məsələdə ilk yeri BHİK tutur. «TAJİS»,
«SPRAYT» proqramları çərçivəsində, eləcə də, indiki İndustriALL Avropa
İttifaqının xətti ilə respublikamızda keçirilən silsilə seminarlarda minlərlə həmkarlar
ittifaqı üzvü iştirak edib. Bu illər ərzində bizim kadrların peşəkarlığının
artırılmasında, məlumatlandırılmasında BƏT-in xüsusi rolunu qeyd etmək istərdim.
Belə ki, BƏT-in texniki və maliyyə dəstəyi ilə
yerli həmkarlar ittifaqları fəallarının biliklərinin artırılmasına kömək
üçün «Əmək sahəsində fundamental hüquqlar və prinsiplər», «BƏT-in əsas
konvensiyaları», «Azərbaycanda fəaliyyət göstərən transmilli kampaniyalarda
sosial dialoqun təşkili», BHİK-in xətti ilə «Yoxsulluğun azaldılması
strategiyası», «Qloballaşmanın sosial-iqtisadi təsiri: həmkarlar ittifaqlarının
rolu» mövzularında konfrans, seminarlar keçirilib, gənc həmkarlar ittifaqı
işçiləri üçün çoxsaylı məşğələlər təşkil olunub. Son 20 il ərzində BƏT-in dəstəyi
ilə 4000-dən çox dinləyicinin iştirakı ilə 70-dək tədbir keçirilib.
S.Möhbalıyev bildirib ki, AHİK 2009-cu ildən
kiçik və orta sahibkarlıq müəssisələrində həmkarlar ittifaqı təşkilatlarının
yaradılması üzrə pilot layihə həyata keçirib. Pilot layihəyə uyğun olaraq
respublikanın bütün regionlarında mövzu ilə bağlı seminarlar keçirməklə həmkarlar
ittifaqı liderləri maarifləndirilib və onlara bu sahədəki vəzifələr izah
olunmub. Bu işin müsbət nəticəsi kimi özəl müəssisələrdə həmkarlar
ittifaqlarının yaradılmasını və üzvlərinin sayının artmasını qeyd etmək olar.
Çıxışçı qeyd edib ki, AHİK uzun müddət idi
ki, cəmiyyətimizin inkişafının muasir mərhələsinin xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq
Üçtərəfli Komissiyanın yaradılması üçün təşəbbüs qaldırır, təkliflər irəli
sürürdü. Nəhayət, BƏT-in bilavasitə dəstəyi ilə həyata keçirilən maarifləndirmə
tədbirlərini və sosial tərəfdaşlarla görülən işləri əlaqələndirmək məqsədilə
2016-cı ilin sentyabrında Azərbaycanda Sosial-İqtisadi Məsələlər üzrə Üçtərəfli
Komissiya yaradıldı və bu gün uğurla fəaliyyət göstərir.
Təbii ki, AHİK tərəfindən həmkarlar
ittifaqında aparılan maarifləndirmə işləri yekunda qarşımıza qoyduğumuz əsas məqsədlərin
– işçilərin sosial - əmək hüquqlarının qorunmasının, onların sağlamlığının və əməyinin
mühafizəsinin həyata keçirilməsinə öz müsbət təsirini göstərməkdədir: “Bu məsələlərlə
bağlı bir neçə rəqəmi sizin nəzərinizə çatdırmaq istərdim. Son beş ildə
(2013-2018) 507 yeni həmkarlar ittifaqı təşkilatı yaradılmış, həmkarlar
ittifaqı üzvlərinin sırasına 56.497 nəfər cəlb edilmişdir. Bu gün həmkarlar
ittifaqı təşkilatları olan müəssisələrdə işləyənlərin 95.5 faizi həmkarlar
ittifaqı üzvləridir.
AHİK və üzv təşkilatlar tərəfindən görülən
işlər nəticəsində daxil olan ərizə və şikayətlərin 95,2%-i müsbət həll
edilmişdir. Əmək hüquqlarının pozulması
ilə əlaqədar son 5 ildə üzvlərin müraciətləri əsasında 97 dəfə məhkəməyə müraciət
olunub.. Bu müddətdə 983 nəfər öz işinə bərpa edilib.İşdən çıxarılma ilə bağlı işəgötürənlər tərəfindən
həmkarlar ittifaqına olan 9088 müraciətin 3103-nə razılıq verilməmişdir və
işçilər öz işlərini davam etdiriblər.
S.Möhbalıyev çıxışının sonunda bildirib ki,
həmkarlar ittifaqı tədrisinin əsas məqsədi həmkarlar ittifaqı lider və fəallarını
bilik və bacarıqlarını artırmağa təşviq etməkdir. Burada elmi nailiyyətlərin tədris
prosesinə tətbiqinə xüsusi diqqət yetirməli və həmkarlar ittifaqı fəallarına təhsilin,
tədrisin forma və metodlarını azad şəkildə seçilmələrinə şərait yaradılmalıdır.
Maarifləndirilmə işləri həmkarlar ittifaqı təşkilatlarının
sədrlərinin, onların ehtiyat qüvvələrinin, həmkarlar ittifaqı komitəsinin üzvlərinin,
daimi komissiyalarının, fəallarının bilik və bacarıqlarının formalaşdırılmasına
yönəldilməlidir. Yeni informasiya texnologiyalarının, sosial şəbəkələrin də
imkanlarından lazımınca istifadə edilməlidir.
Pan Avropa Regional Şürasının icraçı katibi Anton Leppik
çıxışında bildirib ki, hələ 2000-ci ildə Moskvada biz BƏT-in dəstəyi ilə böyük
tədbir keçirdik. Həmkarlar ittifaqlarının maarifləndirilməsi məqsədilə keçirilən
bu tədbirdə 100-dən çox nümayəndə iştirak edirdi. Əsas mövzu ondan ibarət idi
ki, həmkarlar ittifaqlarının təhsil sistemində optimal öyrənmə metodları necə tətbiq
olunsun. Artıq o vaxtdan 18 il keçib, fərqli metodlar, mövzular tətbiq olunur.
18 il əvvəl təklif olunmuş metodların tətbiqinə münasibət indi birmənalı olmur.
Çünki onlar heç də hər yerdə eyni səmərəni vermir. Təcrübə göstərir ki, həmkarlar
ittifaqlarının təhsil sferasında vahid bir xətt müəyyənləşdirmək lazımdır. Qərara
aldıq ki, yenidən toplaşaraq bu sahədə olan vəziyyəti araşdıraq. Prinsip
etibarilə həmkarlar ittifaqlarında maarifləndirmə prosesi bir neçə mərhələdə
aparılır. Əgər biz baxışlarımızı dəqiqləşdirməsək müəyyən etdiyimiz hədəflərə
çata bilmərik. Elə təşkilatlar var ki, orada həmkarlar ittifaqlarında maarifləndirmə
sistemi yaxşı səviyyədə təşkil olunub. Məsələn, AHİK kimi, özünün ali təhsil müəssisəsi
var və burada həmkarlar ittifaqları kadrları yetişdirilir. Təəssüf ki, əksər təşkilatlarda
belə təhsil ocaqları yoxdur. Ona görə çalışmalıyıq ki, milli həmkarlar
ittifaqları mərkəzləri arasında əlaqələri daha da möhkəmləndirək, intensivləşdirək.
Beynəlxalq Əmək Təşkilatının nümayəndəsi Evelin Toc əvvəlcə
tədbirin gündəliyini təqdim edib. Sonra o, BƏT-in fəaliyyət strategiyasını açıqlayıb.
Deyib ki, hazırda gündəlikdə duran məsələ ilə bağlı 2018-2021-ci illər üçün
strateji fəaliyyət proqramı hazırlamaq təşəbbüsü ətrafında müzakirələr gedir.
Proqramda əsasən beynəlxalq əmək normaları, tripartizm və sosial dialoq, yeni
mövzularda yeni təhsil proqramları, beynəlxalq akademiyaların yaradılması, bərabərliyin,
gənclərin imkanlarının artırılması, qazanılan biliklərin qiymətləndirilməsi məsələlərinin
əksini tapması nəzərdə tutulur. Onu da qeyd edim ki, bu proqramın həyata
keçirilməsindən ötrü həmkarlar ittifaqlarının büdcəsində kifayət qədər vəsait
olması vacibdir.
E.Toc həmçinin BƏT-in Beynəlxalq Təlim Mərkəzinin fəaliyyəti
haqqında da məlumat verib. Mərkəzin yerləşdiyi İtaliyanın Turin şəhərindəki
kampusun dünyanın hər yerindən gələn mütəxəssislərin təcrübə mübadiləsi
apardığı bir görüş yeri olduğunu söyləyib. Mərkəzin insan resursları və
institusional imkanları inkişaf etdirən təlim və əlaqəli xidmətlər göstərdiyini
diqqətə çatdırıb. Vurğulayıb ki, bilik və bacarıqların artırılması imkanları
insanların şəxsi və iş həyatında effektivliyi və rifahı artırmaq üçün vacibdir.
Konfransda daha sonra digər iştirakçılar çıxış edərək tədbirin
əhəmiyyətindən danışıblar. Bildirilib ki, Şərqi Avropada və Mərkəzi Asiyada həmkarlar
ittifaqı fəallarının maarifləndirilməsi və inkişaf yolları genişləndirilməli,
burada maraqlı tərəflərin fəaliyyətləri dəstəklənməlidir.